Szacuje się, że rak płaskonabłonkowy i podstawnokomórkowy stanowią 96 procent przypadków wszystkich nowotworów złośliwych skóry. Stwierdza się je najczęściej u osób powyżej 60. roku życia, a z biegiem czasu powodują ból, swędzenie, krwawienie i teleangiektazje. Jeśli zaobserwujesz nowe zmiany skórne lub odkryjesz, że dotychczasowe znamiona zmieniły kształt, kolor lub wielkość, niezwłocznie skonsultuj się ze specjalistą.
Nowotwór złośliwy skóry: niepokojące objawy
Wyróżniamy wiele rodzajów nowotworu skóry, z których każdy może wyglądać nieco inaczej. Wybierz się do specjalisty, jeśli zauważysz jakiekolwiek nowe guzki, znamiona lub pieprzyki albo gdy zmiany nagle zmienią swój wygląd. Do pilnej wizyty u lekarza powinny również skłonić Cię owrzodzenia, krwawienia, niekontrolowany wzrost guza.
Niewielki nowotwór skóry często przebiega bezobjawowo, dopiero kiedy urośnie zaczyna swędzieć, krwawić, sączyć się, a nawet boleć.
Warto też obserwować reakcję skóry na skaleczenia, np. jeśli zatniesz się przy goleniu, a rana nie zagoi się po tygodniu, nie zwlekaj i skontaktuj się z dermatologiem.
Rak podstawnokomórkowy: objawy
W około 8 na 10 wszystkich przypadków nowotworów skóry mamy do czynienia z rakiem podstawnokomórkowym. Rozwija się przede wszystkim w miejscach wystawionych na działanie słońca, ale może również pojawić się w innych miejscach. Zazwyczaj zmiany występują na twarzy, szyi, głowie i ramionach, ale czasami występuje na grzbietach dłoni, klatce piersiowej, nogach i brzuchu.
Wspomniany rodzaj nowotworu skóry zazwyczaj przybiera postać małego, błyszczącego, różowego, perłowego lub cielista guzka z charakterystycznym, perełkowatym wałem. Niekiedy przypomina łuszczącą się, czerwoną plamę. Czasami w znamieniu występuje nieco brązowego, niebieskiego lub czarnego pigmentu. Z biegiem czasu guzek może boleć, krwawić lub przekształcić się w owrzodzenie. Niekiedy w części środkowej powstaje blizna. Na raka podstawnokomórkowego mogą również wskazywać teleangiektazje (pajączki naczyniowe), czyli poszerzone, drobne naczynia krwionośne włosowate.
Wspomniany nowotwór skóry rośnie powoli, ale głęboko, dlatego może uszkodzić nerwy i kości. Badania pokazują, że rak podstawnokomórkowy wyjątkowo rzadko daje przerzuty, zwykle atakuje okoliczne węzły chłonne.
Rak kolczystokomórkowy (płaskonabłonkowy): objawy
Rak kolczystokomórkowy, nazywany również płaskonabłonkowym, zwykle ma postać różowej, twardej grudki, złuszczającej się i pokrytej strupem. Niewielki guzek otoczony jest wałowatym brzegiem, ale nie widać perełkowatej obwódki. Guz często krwawi, swędzi, boli, jest wrażliwy na dotyk, niejednokrotnie przekształca się w owrzodzenie. Zarówno rak kolczystokomórkowy, jak i podstawnokomórkowy, należy jak najszybciej skonsultować i poddać leczeniu, w przeciwnym razie może poważnie uszkodzić skórę.
Wspomniany guzek może się rozrastać i przybrać formę brodawkowatą. Wielu pacjentów zgłasza, że zacięło się przy goleniu, a teraz ma problem z otwartą, sączącą się raną. Takie rany trudno się goją lub po zagojeniu szybko wracają. Rak kolczystokomórkowy ma skłonność do rozpadu, wówczas kwasy nukleinowe i jony wewnątrzkomórkowe uwalniają się do przestrzeni pozakomórkowej.
Najczęściej zmiany występują pojedynczo, chociaż mogą pojawić się w dowolnym miejscu, zwykle zlokalizowane są twarzy, szyi, uszach, grzbietach dłoni, ustach i okolicach intymnych.
Czerniak: objawy i samobadanie
Czerniak występuje znacznie rzadziej niż rak podstawnokomórkowy i płaskonabłonkowy. Stanowi jednak główną przyczynę zgonu z powodu nowotworu złośliwego skóry, ponieważ ma tendencję do błyskawicznego rozprzestrzeniania się drogą naczyń krwionośnych, w ciągu zaledwie 3 miesięcy może zaatakować cały organizm. Należy podkreślić, że nie każdy pieprzyk jest czerniakiem, z drugiej strony nowotwór złośliwy może przybrać formę pieprzyka.
Specjaliści przypominają, aby regularnie badać nowe i obecne zmiany. Warto przy tym kierować się metodą ABCDE, która pozwala szybko wykryć podejrzane pieprzyki. Badając znamię, sprawdź, czy spełnia poniższe kryteria:
- ma nierówny kształt, nie jest owalny ani kolisty,
- ma poszarpane brzegi, w związku z tym nie odcina się wyraźnie od skóry,
- niejednolity kolor (niepokojące zmiany są wielobarwne, granatowe lub czerwone),
- ma powyżej 6 mm średnicy,
- jest nowy lub szybko zmienia kolor, kształt, grubość albo rozmiar.
Czerniak zwykle atakuje skórę, ale może także pojawić się na paznokciach, w obrębie błony śluzowej nosa i ust lub gałce ocznej. Choroba ma agresywny przebieg, niejednokrotnie daje wczesne i liczne przerzuty, dlatego jest bardzo trudna w leczeniu farmakologicznym. O czerniaku przerzutowym mówimy wtedy, gdy rozprzestrzeni się do innych organów, takich jak płuca, węzły chłonne i mózg. Specjaliści alarmują, że jest to najbardziej śmiertelna forma raka skóry, jednocześnie podkreślają, że usunięcie czerniaka miejscowego daje 97% szans na wyleczenie.
Rak skóry: leczenie
Zanim lekarz postawi diagnozę, wykona badanie fizykalne, zwracając przy tym szczególną uwagę na węzły chłonne w rejonie, w którym znajduje się podejrzana zmiana. Ponadto przeanalizuje wyniki badania histopatologicznego, a także uporządkuje informacje zebrane podczas szczegółowego wywiadu. Sposób leczenia jest uzależniony od rodzaju, lokalizacji i wielkości raka skóry. Najprawdopodobniej specjalista zaleci usunięcie nowotworu skóry wraz z marginesem tkanki zdrowej.
Kriochirurgia, czyli wymrażanie zmian skórnych, przynosi najlepsze efekty w przypadku:
- guzów na małżowinach usznych, nosie lub powiekach,
- zmian nowotworowych nad tkanką kostną lub chrzęstną,
- raka podstawnokomórkowego o wyraźnych brzegach.
Do innych metod leczenia nieczerniakowych nowotworów złośliwych skóry zaliczamy radioterapię, terapię fotodynamiczną i laser CO2. W przypadku niewielkich i powierzchownych ognisk nowotworowych specjalista może zalecić imikwimod lub 5% maść 5-fluorouracylową. Jeśli lekarz rozpozna raka podstawnokomórkowego, może do niego bezpośrednio wstrzykiwać interferon α-2 i rekombinowany interferon ß. Należy jednak podkreślić, że wspomniana metoda jest kosztowna, żmudna i długoterminowa.
Nowotwór złośliwy skóry można wyleczyć prawie w 100%, pod warunkiem, że zostanie wykryty we wczesnym stadium. Jeśli zauważysz niepokojącą zmianę, bezzwłocznie skontaktuj się z lekarzem.
